ساری یکی از شهرهای ایران و مرکز و پرجمعیت ترین شهر استان مازندران است که در ۲۵۰ کیلومتری شمال شرق تهران، پایتخت ایران واقع شده است.
اقلیم و آب و هوا
شهر ساری واقع در کوهپایههای رشته کوه البرز دارای دو ناحیه دشتی و کوهپایهای میباشد و ارتفاع آن تا ۵۴ متر بالاتر از سطح دریا میباشد.
آب و هوای شهر ساری در تابستانها معتدل و نمناک و در زمستانها نسبتاً سرد و مرطوب است. این شهر با برخورداری از کوه، جنگل و دریا معمولاً دارای آبوهوای معتدل و مرطوب است. گرچه در مقایسه با سایر شهرهای مازندران، ساری هوای ملایمتری دارد، ولی طبق آمار سالهای اخیر، بارندگی در ساری کاهش یافته است.[۱]
طی چند ساله اخیر سردترین دمای این شهر در زمستان ۱۲-(زمستان سال ۱۳۸۶)و در تابستان ۴۰+(تابستان ۱۳۸۳) بودهاست.
مردم شناسی و زبان
مردم بومی و کهن ساری مردم طبری هستند به مردم بومی و کهن ساری ساروی می گویند ، اکثریت مردم شهر ساری طبری هستند و به زبان فارسی با گویش ساروی و زبان مازندرانی با گویش طبری ساروی گپ میزنند. ساری بزرگترین و پرجمعیتترین شهر طبری نشین جهان است.
خطر انقراض قوم طبری
به گفته پژوهشگران آمار بالای طلاق، باروری کم، سالمندی و ازدواج پایین از مشکلات حوزه جمعیت در میان قوم طبری به ویژه طبریهای مازندران محسوب میشود. پژوهشگران به روند پیری جمعیت قوم طبری اشاره نموده و بر لزوم توجه به سیاست جوانی جمعیت تأکید دارند. پژوهشگران خطر انقراض قوم طبری (مازندرانی) را در کشور خطر جدی میدانند. براساس غربالگری از ۴۳۰ هزار زوج طبری (مازندرانی) در سال ۱۴۰۱ حدود ۱۰ هزار زوج نابارور در مازندران شناسایی شدند.[۲]
تاریخچه
دوران باستان
استان مازندران پیش از اسلام تپورستان (به پهلوی: ) نامیده میشد که برگرفته از نام قوم تپوری (به یونانی: Τάπυροι) میباشد که پس از اسلام قوم طبری نام گرفتند و سرزمینشان طبرستان نامیده شد.[۳][۴][۵] تپورستان در اصل ناحیهای در غرب مازندران و شرق گیلان بود و این ناحیه به کل مازندران اطلاق میشد.[۶]
به گفته واسیلی بارتلد تپوریها در قسمت جنوب شرقی ولایت سکونت داشتند و در قید اطاعت هخامنشیان درآمده بودند و آماردها مغلوب اسکندر مقدونی و بعد مغلوب اشکانیان شدند و اشکانیان در قرن دوم ق. م آنها را در حوالی ری سکونت دادند و اراضی سابق آماردها به تصرف تپوریها درآمد و بطلمیوس در شرح دیلم یعنی قسمت شرقی گیلان در ساحل بحر خزر فقط از تپوریها نام میبرد.[۷] به گفته مجتبی مینوی قوم آمارد و قوم تپوری در سرزمین مازندران میزیستند و تپوریها در ناحیه کوهستانی مازندران و آماردها در ناحیه جلگهای مازندران سکونت داشتند. در سال ۱۷۶ ق. م فرهاد اول اشکانی قوم آمارد را به ناحیه خوار کوچاند و تپوریها تمام ناحیه مازندران را فرو گرفتند و تمام ولایت به اسم ایشان تپورستان نامیده شد.[۸] شهرهای آمل، چالوس، کلار، سعیدآباد و رویان جزئی از سرزمین قوم تپوری بودند.[۹]